Көптік жалғау деген не?

Krya222 6 июн. 2021 г., 14:11:09

Ответ : Көптік жалғау.

Көптік жалғау — жалғанған сезіне көптік мағына беретін қосымша.

Көптік жалғауының дыбыс үндестігіне қарай алты варианты қолданылады : - лар, - лер, - дар, - дер, - тар, - тер(қала - лар, мекеме - лер, ғалым - дар, өзен - дер, ат - тар, шөп - тер).

Көптік ұғымды білдіру үшін жалғанатын бұдан басқа екі түрлі морфологиялық форма бар.

Оның бірі - ыз ( - із, - з) формасы қазіргі тілімізде кене заманнан қалған сарқыншақ ретінде бірен - саран сөздерде кездеседі.

Мысалы, "мен" сөзінің көпше түрі "біз" есімдігіндегі - з формасы сөздің бөлінбейтін бөлшегіне айнапған.

Екіншісі жүрді - к, айтты - қ, кетті - к, жетті - к дегендегі - к, - қ формасы да ерте кездегі көптік мағынаны білдерген қосымшалар.

Көптік жалғау көптік мағынаға қосымша мынандай әр алуан ұғымды білдіреді.

1. Біртекті нәрселердің жиынтығын, белгілі бір адамдар тобын (мектеп - тер, үй - лер, жас - тар) ; 2.

Сын есім мен есімшені субстантивтендіреді (жақсы - ларды, ақылды - ларды, оқыған - дарды) ; 3.

Сан есімге, мезгіл үстеуге жалғанып, болжалдау, шамалау, мелшерлеуді білдіреді (жасы отыз - дарда, са - ғат үш - терде, былтыр - лар) ; 4.

Бір нәрсенің жалпыға бірдей ортақтығын, меншіктеуші адамның көптігін білдіреді (жалғыз қыз - дарың, Сапар әке - лерің, мектеп - терің).

Көптік жалғау бірыңғай мүшенің соңғысына ғана жалғанады.

Көптік мағына Көптік жалғауның қатысынсыз лексикассыз, морфологиясыз, синтаксистік тәсілдер арқылы берілетін сөздер де бар (түз, ұн, құрт - құмырсқа, мәдениет, феодапизм, ақыл, достық, бала - шаға, кәрі - жас, жолдас - жора, ыдыс - аяқ).

Көптік ұғымның сөз тіркесінен аңғарылатын тұстары аз емес.

Мысалы, онсыз да көптік ұғымды білдіретіндіктен : барлық, көптеген, қанша, әр, бірнеше, сантүрлі, санмың, біраз сөздерімен, сондай - ақ сан есіммен тіркесіп келгенде көптік жалғауы қажет болмайды : 5 адам, барлық адам, көп адам.

DOGLigA2GAverusja 13 янв. 2021 г., 06:31:07 | 5 - 9 классы

Правило Көптік жалғау?

Правило Көптік жалғау.

Ggggg12345 31 мая 2021 г., 14:50:25 | 5 - 9 классы

Составте 10 слов Көптік жалғау?

Составте 10 слов Көптік жалғау.

Алинок7 21 апр. 2021 г., 04:26:10 | 1 - 4 классы

Склонять по көптік жалғау балапанПомогите пожалуйста?

Склонять по көптік жалғау балапан

Помогите пожалуйста.

Cofyab 16 мар. 2021 г., 04:59:28 | 5 - 9 классы

5 предложений с көптік жалғау на казахском?

5 предложений с көптік жалғау на казахском.

Надеюсь на помощь.

АмМедиАн 17 нояб. 2021 г., 17:20:15 | 5 - 9 классы

"торт, дүкен, әже" сөздеріне көптік жалғау жалға?

"торт, дүкен, әже" сөздеріне көптік жалғау жалға.

Какака11 29 апр. 2021 г., 07:28:26 | 1 - 4 классы

Найти и выделить окончания и сверху написать тәуелдік, көптік, жіктік жалғау?

Найти и выделить окончания и сверху написать тәуелдік, көптік, жіктік жалғау.

Khislaru62 13 авг. 2021 г., 11:04:50 | 10 - 11 классы

Что такое көптік жалғау это же не падежи?

Что такое көптік жалғау это же не падежи.

Irinka300210 3 окт. 2021 г., 11:23:27 | студенческий

10 любых слов көптік жалғау помогите срочно надо?

10 любых слов көптік жалғау помогите срочно надо.

Tania4545 14 апр. 2021 г., 21:35:16 | 5 - 9 классы

Көптік жалғау мысалы, жіктік жалғау мысалы?

Көптік жалғау мысалы, жіктік жалғау мысалы.

Кэти96 4 окт. 2021 г., 14:53:29 | 5 - 9 классы

Жіктік жалғау деген не?

Жіктік жалғау деген не?